Hàng triệu người đã hành hương về Mecca, Ả-rập Xê-út (Ảnh: Reuters).

Một quan chức cấp cao của Ả-rập Xê-út ngày 21/6 đã bảo vệ các nỗ lực của chính quyền nhằm quản lý cuộc hành hương Hajj, sau khi nhiều quốc gia ghi nhận hơn 1.000 người chết, đa phần do nắng nóng khắc nghiệt 52 độ C của khu vực Vùng Vịnh.

Quan chức này nói với AFP: "Nhà nước không quản lý kém, nhưng đã có đánh giá chưa chính xác về những người sẵn sàng chấp nhận rủi ro để hành hương".

Thống kê của AFP vào ngày 21/6 từ các quốc gia, cho biết số tín đồ Hồi giáo thiệt mạng khi hành hương là 1.126, hơn một nửa trong số đó đến từ Ai Cập. Con số này tăng "sốc" so với năm 2023 là hơn 200 người.

Ả-rập Xê-út đã xác nhận 577 người chết trong 2 ngày sôi động nhất của lễ Hajj: Ngày 15/6, khi những người hành hương tụ tập hàng giờ để cầu nguyện dưới ánh nắng chói chang trên núi Arafat, và ngày 16/6, khi họ tham gia "ném đá vào nghi lễ ma quỷ" ở Mina.

Quan chức này cho biết: "Điều này xảy ra trong bối cảnh điều kiện thời tiết và nhiệt độ rất khắc nghiệt", đồng thời thừa nhận rằng con số 577 chỉ là một phần và không bao gồm toàn bộ lễ Hajj, vốn chính thức kết thúc vào ngày 19/6.

Hajj là một trong năm trụ cột của đạo Hồi và tất cả người Hồi giáo đều phải hoàn thành nó ít nhất một lần trong đời. Năm nay, có khoảng 1,8 triệu người hành hương tham gia sự kiện, trong đó khoảng 1,6 triệu người đến từ nước ngoài.

Phần lớn những tín đồ thiệt mạng khi hành hương năm nay tới Mecca là những người không giấy phép.

Mỗi năm, Ả-rập Xê-út phân phối giấy phép tham gia Hajj cho các quốc gia theo hệ thống hạn ngạch. Họ cũng phân phối giấy phép cho các cá nhân thông qua hình thức ngẫu nhiên.

Tuy nhiên, việc giấy phép có giới hạn và chi phí để hành hương với giấy tờ quá cao đã khiến nhiều tín đồ thực hiện buổi lễ mà không có giấy phép, bất chấp nguy cơ bị bắt và trục xuất.

Tuyến đường phi chính thức tới Mecca giúp họ tiết kiệm vài nghìn USD và bắt đầu phổ biến từ năm 2019 khi Ả-rập Xê-út cấp thị thực du lịch mới giúp việc nhập cảnh vào nước này dễ dàng hơn.

Trước lễ Hajj năm nay, Ả-rập Xê-út cho biết đã giải tán hơn 300.000 người không có giấy phép ở Mecca. Tuy nhiên, một quan chức nước này cho biết chính quyền sau đó đã cho phép những người đến cổng thánh địa được vào bên trong làm lễ.

Quan chức này cho biết: "Chúng tôi có thể ước tính số lượng người hành hương chưa đăng ký vào khoảng 400.000 người".

"Hầu hết tất cả họ đều có cùng một quốc tịch", ông ám chỉ Ai Cập.

Các nhà ngoại giao Ả-rập nói với AFP hồi đầu tuần rằng có 658 người hành hương Ai Cập bị chết, 630 người trong số họ là những người hành hương không giấy phép.

Những người hành hương không giấy tờ không được tiếp cận với các tiện nghi giúp cuộc hành hương trở nên dễ chịu hơn, bao gồm cả lều có máy lạnh. Họ cũng không thể dùng những chiếc xe buýt Hajj chính thức, phương tiện di chuyển duy nhất quanh các thánh địa.

Họ buộc phải đi bộ nhiều km dưới ánh nắng chói chang và một số người cho biết đã nhìn thấy những thi thể bất động bên đường và những người hành hương gục xuống vì kiệt sức.